Hier kunnen de bewoners zelf kiezen voor gerecyclede materialen voor hun toekomstige woning

In de nieuwe Deense bouw- en woongemeenschap Sjællandsk Muld (Seelands Mull) hebben de toekomstige bewoners de mogelijkheid om gerecyclede en restmaterialen te kiezen voor de constructie van hun woningen. Meer macht voor de bewoners leidt tot duurzamere keuzes, is de opvatting.

31.05.2024

De familie Badu is een van de in totaal 35 gezinnen die zelf gerecyclede materialen kunnen kiezen voor hun nieuwe woning in de woongemeenschap Sjællandsk Muld.

In Hvalsø in de gemeente Lejre wordt de nieuwe bouw- en woongemeenschap Sjællandsk Muld gebouwd, en de koopwoningen moeten tegen het einde van 2024 klaar zijn voor bewoning.

Als speciaal concept kan er gebouwd worden met gerecyclede materialen en hebben de 35 huishoudens de mogelijkheid om hun eigen stempel te drukken op de materialen die ze in hun toekomstige woning willen. Dat kunnen bijvoorbeeld vloerplanken van versnipperd materiaal zijn, keukenelementen van gerecycled materiaal of versnipperd materiaal, en gerecyclede Troldtekt akoestische panelen.

Gemeenschapsontwikkelaar Almenr staat in samenwerking met het bouwbedrijf Enemærke & Petersen en GENBYG achter Sjællandsk Muld. GENBYG fungeert als een materiaalbank die zowel rest- en afvalmateriaal als gerecycled materiaal uit sloopactiviteiten afneemt. EFFEKT-architecten heeft het ontwerp voor de huizen getekend.

Geeft de bewoners controle

Almenr is een platform met 15.000 leden dat mensen samenbrengt die in een gemeenschap willen wonen – of dat nu op het platteland of in de stad is en met een focus op bijvoorbeeld het bedrijfsleven, de veehouderij of de landbouw.

– "In plaats van te bouwen volgens het marktprincipe waarbij alleen de verkoopwaarde telt en materialen worden gekozen op basis van de kleinste gemene deler, hebben we ervoor gekozen om iets anders te doen. De bewoners beslissen en ze denken meestal op lange termijn, omdat ze er waarschijnlijk 20 jaar zullen wonen. De meeste mensen kiezen dus voor materialen van goede kwaliteit die ook na vele jaren nog mooi zijn en die een gezond binnenklimaat bieden," zegt Lars Lundbye, partner en medeoprichter van Almenr.

– "De toekomstige bewoners de kans geven om invloed uit te oefenen op de keuze van materialen in hun woning is de eerste stap naar een meer circulaire bouwsector. Voor ons is het een boeiende weg die we bewandelen. En het is ook een dankbare gebruikersgroep, omdat ze zeer milieubewust zijn", vertelt Anders Sørensen, Sustainability Manager bij Enemærke & Petersen.

Minder klimaatbelastende keuzes in woongemeenschappen

Almenr probeert oude tradities van het bouwen zoals dat 50-100 jaar geleden gebeurde, terug te brengen in bouwverenigingen en -gemeenschappen met lokale financiering en de bewoners als opdrachtgevers.

– "We hebben dit gedaan binnen een professioneel kader, waarbij we de moeilijkheden voor de bewoners willen wegnemen en met een partnerschapsstructuur willen werken. Op die manier zitten zowel de eindgebruiker als de leverancier in hetzelfde schuitje als het gaat om het laten slagen van het project," legt Lars Lundbye uit en vervolgt:

– "Wanneer je de controle teruggeeft aan de gemeenschap, ontstaan er automatisch duurzamere keuzes. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat gemeenschappen een 30 procent kleinere CO2-voetafdruk hebben en 60 procent minder voedselverspilling. Eenvoudigweg omdat de bewoners zaken onderling afstemmen over onder meer gezamenlijk eten en gezamenlijk vervoer."

Op de vraag waarom Enemærke & Petersen betrokken is geraakt bij een project als Sjællandsk Muld, zegt Anders Sørensen:

– "We willen graag de duurzaamheidsagenda bevorderen en beginnen daarom met oplossingen die overzichtelijk zijn. Het zit een beetje in ons dna dat we graag de ontwikkeling willen stimuleren. We krijgen voorbeelden van bouwprojecten die de praktijk uitdagen, en dat vind ik geweldig. Zo ontcijferen we de complexiteit van bijvoorbeeld nieuwe duurzaamheidsinitiatieven. Het is de kracht van het voorbeeld.

Lars Lundbye bij Fridlev, een andere bouw- en woongemeenschap van Almenr in Hvalsø.

Gerecyclede materialen in woningen

Het op deze manier opnemen van gerecyclede materialen in een gebouw is het eerste project in zijn soort. En hergebruik was vanaf het begin een onderdeel van het plan rond Sjællandsk Muld. De bewoners moesten twee uitdagingen aangaan: de materialen vallen niet onder een garantie en ze worden in verschillende hoeveelheden geleverd. Dus niet iedereen zou hetzelfde krijgen.

GENBYG heeft een keuzesysteem ontwikkeld met betrekking tot de mogelijke gerecyclede materialen met een first-come-first-served-principe. Alle materialen zijn geselecteerd op basis van bewezen hoge kwaliteit en onderhouds- en hergebruikvriendelijkheid.

Dit kunnen bijvoorbeeld Junckers beukenhouten vloeren zijn, Stykka-keukens geproduceerd met triplex-resten uit de productie en Troldtekt akoestische panelen.

– "Over het algemeen moeten we geen gebruik meer maken van materialen met een korte levensduur die niet hergebruikt kunnen worden. Dat zijn belangrijke principes waarop wij als aannemers kunnen voortbouwen", zegt Anders Sørensen.

Gedurende het proces is er overleg geweest tussen de bewoners, Almenr, GENBYG en Enemærke & Petersen. De bewoners besloten onder andere dat hergebruik niet geschikt is voor onzichtbare installaties in de muur, maar dat er geen extra risico's zijn bij grotere oppervlakken in huis, zolang het maar solide materialen zijn.

– "Het is een meer holistische benadering. Die flexibiliteit is moeilijk in de industriële bouw, maar op onze schaal is het te hanteren", zegt Lars Lundbye.

Over Sjællandsk Muld

De bouw- en woongemeenschap Sjællandsk Muld bevindt zich in Hvalsø in de gemeente Lejre op het Deense eiland Seeland
Sjællandsk Muld wil een levendige woongemeenschap creëren die het moderne leven combineert met ambitieuze, innovatieve oplossingen
Eind 2024 zijn er 35 nieuwe koopwoningen gereed voor bewoning, evenals een gemeenschappelijk huis. De bewoners hebben geholpen bij het kiezen van gerecyclede bouwmaterialen voor hun toekomstige woningen.