Boerderij uit de 18e eeuw omgebouwd tot energiezuinige woningen

In het oosten van Zweden, in Hälsingland, ligt de boerderij Stenberg bij Hudiksvall, waar Klas Boman tot een paar jaar geleden werkte. Nu is de boerderij omgebouwd tot woningen na een grootschalige transformatie van de locatie.

– "De boerderij heeft 40 jaar als werkplek gefungeerd voor mijn voormalige bedrijf, maar toen we in 2017 het bedrijf verkochten, hadden we 800 lege vierkante meters over. Toen besloten we om van de oude kantoorruimten woningen te maken", vertelt Klas Boman, eigenaar van Boman&Compani.

Tegenwoordig zijn er acht appartementen, waarvan er drie volledig nieuw zijn gebouwd en vier volledig gerenoveerd. In het achtste appartement woont Klas Boman met zijn gezin. In totaal is er 1.254 vierkante meter aan woonoppervlakte, waarbij het grootste appartement 243 vierkante meter groot is en het kleinste 116 vierkante meter.

Alle appartementen zijn verkocht als coöperatieve woningen en zijn sinds maart 2022 bewoond.

Hergebruik en passiefhuisstandaard

Het doel van het project in Stenberg is om te laten zien hoe je kunt bouwen en wonen met een lage CO2-voetafdruk en dat het daadwerkelijk mogelijk is om huizen te bouwen die nog eens 300 jaar meegaan. Alle materialen zijn daarom gekozen vanuit een levenscyclusperspectief en de woningen zijn gebouwd volgens de passiefhuisnorm.

Passiefhuizen zijn energiezuinige woningen die zeer goed geïsoleerd zijn, zodat ze kunnen worden verwarmd met zonne-energie en de energie die de bewoners zelf genereren.

Dit betekende dat de vakmensen moesten worden opgeleid in het bouwen volgens de eisen op het gebied van milieu- en klimaatfactoren en materiaalkeuze.

– "We begonnen met het opleiden van de vakmensen die op de bouwplaats actief zouden zijn. Voorafgaand aan de opleiding moesten ze vragen beantwoorden, zodat we de opleiding zo goed mogelijk konden samenstellen.

In het project is zoveel mogelijk hergebruikt. Zo is bijvoorbeeld het hout van het oudste huis op de boerderij, een balkenhuis uit het midden van de 18e eeuw, hergebruikt voor een nieuwe gevel."

Focus op energieoptimalisatie

Klas Boman vertelt dat de keuze om minder milieubelastend te bouwen ook van toepassing zou moeten zijn op de energieoplossingen van het terrein. Het langetermijndoel in Stenberg is om zelfvoorzienend te zijn op het gebied van energie; op dit moment is de boerderij ongeveer 60 procent zelfvoorzienend.

– "Stenberg is een levend experiment. Het doel van het hele project is om te laten zien wat er mogelijk is. Het project is onze 'terugbetaling' aan het milieu voor de hoeveelheid CO2 die we hebben gebruikt. We hebben 270 vierkante meter zonnepanelen die 65 kWp genereren. Dat komt overeen met iets meer dan de helft van ons totale verbruik. Daarnaast hebben we meerdere batterijoplossingen, wat ons bijna 500 kWh aan opslagcapaciteit oplevert."

kWp staat voor Kilo Watt Peak en is een maat voor de maximale capaciteit van een zonnepaneelinstallatie.

– "De totale capaciteit betekent dat we meerdere dagen zelfvoorzienend zijn, mocht de stroom uitvallen. Energieopslag stelt ons in staat dure elektriciteit te vervangen door goedkopere elektriciteit. We vullen de batterijen wanneer de energie goedkoop is en gebruiken ze wanneer de stroom duur is. Dat levert grote besparingen op," zegt Klas Boman en vervolgt:

– "Stenberg is uniek in veel opzichten." De ambitie om nog eens 300 jaar te bouwen gaat gepaard met een vooruitstrevende energieoplossing.

In de zomer van 2023 kreeg Stenberg acht gemeenschappelijke elektrische auto's die deel uitmaken van de energieoplossing voor het hele pand. De batterijen van de auto's moeten actief worden gebruikt om zonne-energie op te slaan en elektriciteit te kopen wanneer de dagprijs het laagst is. Deze oplossing is de eerste in zijn soort in Europa.

Monitoring van het energieverbruik van de woningen

Alle appartementen worden verwarmd met een warmtepomp. In zes appartementen is vloerverwarming geïnstalleerd, de andere twee appartementen hebben vloerverwarming in combinatie met radiatoren. Daarnaast is er een gemeenschappelijke warmwaterproductie.

– "Onze energieoplossing biedt ons goede mogelijkheden om energie te besparen, ook thermisch. De energieprijzen zijn vastgelegd voor de komende 24 uur. Dat stelt ons in staat om temperatuuraanpassingen te doen, bijvoorbeeld aan de warmwaterboiler," aldus Klas Boman.

Het doel is om alle middelen optimaal te coördineren:

– "Dit betekent dat we alle omstandigheden in de gaten houden en automatisch een beslissing nemen over maatregelen, afhankelijk van het seizoen, het weer en de energieprijs. Het systeem zal zelflerend zijn, wat betekent dat het systeem steeds beter wordt in het optimaliseren."

Troldtekt is efficiënt en esthetisch

In zes van de acht appartementen zijn binnen Troldtekt akoestische panelen gebruikt. Goede geluidsabsorptie is belangrijk omdat de plafondhoogtes variëren van 3,4 tot 6,5 meter en de vloeren van beton en eikenhout zijn. Troldtekt onderscheidt zich door geluid bijzonder effectief te absorberen.

– "Het designsysteem Troldtekt line in grijs naturel paste goed bij onze berkenmultiplexwanden en de grijze betonnen vloeren. Eenvoud, rechte lijnen en een duidelijk ontwerp komen terug in alle appartementen. De strakke lijnen zijn eigenlijk een gemeenschappelijke noemer", zegt Klas Boman met verwijzing naar het railsysteem in de lengterichting van Troldtekt line. En hij vervolgt:

– "Troldtekt is fantastisch op verschillende punten. Het Cradle to Cradle-concept dat Troldtekt hanteert, is indrukwekkend en inspirerend, en samen met de goede producteigenschappen en de snelle en eenvoudige montage was de keuze voor de hand liggend," zegt Klas Boman.

Bekijk meer foto's van Stenberg in Hudiksvall